Statement Loek Zonneveld (1948-2018) bij de lancering website Werkteater 2014
(alle sprekers hebben een fragment uit het Werkteater Oeuvre gekozen. Loek koos Avondrood)
mijn favoriete scène om te beginnen
avondrood in het seizoen 73-74 gemaakt
aanvankelijk ingeboekt als een mislukt project – lees op de website
de passages uit het standaardwerk
hallo medemens van margot van schayk –
vanaf 1974 kwam dat helemaal goed, het werd een van hun beste voorstellingen mijn favoriete werkteater–scène is het
ontbijttafelmoment in het bejaardentehuis
meneer van geffen (gerard thoolen), die terminaal ziek is, mag alles weer eten meneer van beusekom (joop admiraal) heeft daar zo zijn gedachten over
verder ziet u shireen strooker rense royaards daria mohr helmert woudenberg …
omdat we ruim aan de tijd zitten
en onze slotgast hedy d’ancona ruim baan moet krijgen
houd ik het kort en lees ik het voor:
een paar weken terug zag ik tussen russen van de theatertroep
waarin een formule-één-race-versie van de beroemdste russische bedriegerskomedie
aller tijden, de revisor van gogol
een stuk dat – áls hij de kans kreeg
– vladimir poetin
182 jaar nadat het geschreven werd
alsnog heel erg graag zou willen verbieden
op mijn tweede avond tussen russen dacht ik onwillekeurig
deze jongens en meiden hebben werkteater-bloed door hun aderen stromen
zoals ze eveneens geïnfecteerd zijn door de genen van ’t barre land
en door het dna van johnny kraaijkamp & rijk de gooijer
van monty python
en van koot & bie
en zoals ze ook ernstig familie zijn van jan joris lamers en zijn companen
en via die bloedlijn óók weer extra verwant aan het werkteater
wat ik maar zeggen wil: het houdt niet op
het is immers erfgoed
dat je niet helemaal en totaal kunt inlijsten en ophangen
omdat het de onstoffelijke maar o zo concrete ziel is
van toneel-spelen en toneel-máken
the trics of the trade
het kloppend hart van het ambacht
te weten:
watervlugge durf
een voor de kat zijn klootviolen nog niet bang uitgevallen brutaliteit
ultiem vakmens-schap
op iedere plek kunnen spelen
want
op alle vlekken van deze aardkloot wat schrootjes neer kunnen leggen en
dan dáár toneel maken op een manier dat de stukken ervan afvliegen
dat is de spirit die onder meer
ik herhaal onder meer
want ze zijn en waren één van velen …
dat is dus de spirit die
de pioniers van het werkteater in het nederlands toneel hebben gezaaid
je hoort de laatste tijd wel eens dat ze het gemakkelijk hadden
die mannen en vrouwen van het werkteater
dat ze het maar goed getroffen hadden
met die toffe minister marga klompé
van de katholieke volks partij
die een brutale minister was van cultuur recreatie en maatschappelijk werk
en die hen toestond één jaar te werken zonder voorstellingsverplichtingen
vanuit het principe: zoek uit wat je wil maken
en kom ons
– na dat jaar zoeken –
met je toneel flink door elkaar rammelen
ze hebben zeker een hoop aan klompé gehad
ik vermoed ook dat het type intuïtief staats-mens-schap
waarover minister klompé beschikte
wel zo’n beetje is uitgestorven
en verder was het voor de toneelspelers gewoon
wat het altijd is: hard werken, héél hard werken
het werkteater is nu geschiedenis geworden –
dat ben je immers wanneer je bent gearchiveerd
en ingelijst en opgehangen
ik droom er tegenwoordig trouwens wel eens over
hoe mevrouw emanuels
uit een zwoele zomeravond
– werkteatercreatie 1978
– een weergaloos en legendarisch personage van gerard thoolen
– de goden hebben zijn ziel –
ik droom er dus wel eens van
hoe mevrouw emanuels heden ten dage
met een deegroller, een staafmixer en wat jordanese winti-rituelen
de zwarte-pieten-discussie een nieuw leven zou hebben ingeblazen
je ziet nu een waterscheiding in de zaal ontstaan
de ene helft denkt met een glimlach van oor tot oor
ah … ja … mevrouw emanuels!!!
de andere helft denkt
met een hoofd vol macaroni
waar hééft die sonneberg het over???!!
en ja … mensen …
dáár hebben wij nu precies die werkteater–website voor
maar dit terzijde
wacht trouwens maar af wat die zwarte-pieten-discussie betreft
want de sinterklaasvoorstelling ‘door de bomen’
versie 2014
van de theatertroep
die komt er aan
ook dit terzijde
aan nieuw talent met de allure van het werkteater anno 1970
hebben wij anno 2014 immers geen gebrek
de centen op??
gespeeld wordt er altijd!!
flikker op met je cultuurpessimisme!!
vanavond voorstelling!!
komt allen!! mis dit niet!!
en dat alles geheel volgens de principes
en het onuitgesproken motto van het werkteater
zoals ooit prachtig samengevat
door een nu geheel vergeten schrijver uit de spaanse renaissance
toneel dat is
twee plankieren en één hartstocht