Nipkovschijf

Journaal-item van 2-9-1980 over de Zilveren Nipkovschijf die het Werkteater kreeg voor Opname. Een klein stukje van onderstaande toespraak van juryvoorzitter Smeets + een flard uitreiking zilveren Reissmicrofoon voor Henk Spaan en Harry Vermeegen.
Toespraak Smeets:
De Zilveren Nipkowschijf 1980, de jaarlijkse prijs van de Nederlandse televisiecritici, is toegekend aan Opname. Een productie van het Werkteater, die mede tot stand kon komen dankzij de financiële en/of anderszins gerichte steun van de Stichting Productiefonds voor Nederlandse Filmers, De Stichting Fugitive Cinema Holland en de Vereniging Arbeiders Radio Amateurs. Het productiefonds, Fugitive en de VARA dus, als er getutoyeerd mag worden.
Ere wie ere toekomt – dus in de allereerste plaats Werkteater, dat tweeënhalf jaar lang de twee stukken waaruit Opname is samengesteld op toneel heeft gebracht, in ziekenhuizen heeft gespeeld en met patiënten en artsen heeft bediscussieerd, waarna de materie zo ‘doorkneed’ was dat de film Opname tot stand kon komen. Een film die eerst vele duizenden mensen in de bioscoop of in het alternatieve filmcircuit tot tranen toe heeft doen lachen en huilen, en die daarna, vrij kort na de bioscooppremière, een diepe indruk maakte op de televisiekijkers toen de VARA hem op een zaterdagavond uitzond.
Die diepe indruk kon worden opgemaakt uit de vele reacties die de film bleek te hebben opgeroepen. Ook, en misschien wel juist, in kringen die minder makkelijk met mensen plegen te communiceren als het om hun diepste innerlijke roerselen gaat.
Zo werkte Opname op verschillende fronten, naar vele richtingen, als aangrijpend kunstwerk, als regie- en acteerprestatie, en als dankbare gespreksstof over een zo besmet onderwerp als kanker, ziekenhuis en doodgaan.
De jury wil intussen niet verhelen dat Opname pas na een nek-aan-nekrace met de serie Lotgevallen van Cherry Duyns als winnaar tevoorschijn kwam. Nu gebeurt het wel vaker dat de stemmen voor het ene programma in aantal dichtbij het stemmenaantal voor het andere programma blijven, maar dan betreft het meestal een plukje critici dat per se het ene programma bekroond wil zien en het andere niet, en een ander plukje dat het tegenovergestelde wil.
Dit jaar was het eigenlijk zo dat bijna alle critici die vóór bekroning van Opname waren het jammer vonden dat Lotgevallen dan niet werd bekroond, twee Nipkowschijven uit te reiken werd echter verworpen. Daarbij willen we niet verhelen dat de gedachte aan twee schijven geenszins betekent dat de Nederlandse televisiecritici van oordeel waren dan het afgelopen seizoen een stortvloed van uitnemende, vernieuwende, blikverruimende, open- en hartbrekende en/of aardige programma’s te zien heeft gegeven. In tegendeel. Het algemene gevoelen was dat 1979-1980 een mattig tv-seizoen was (mattig met de m van matig), waarin de enkele uitschieters met des te meer gemak konden worden opgespoord. Dat die uitschieters er desondanks waren, geeft hoop voor de toekomst.
En dat de Zilveren Nipkowschijf dit jaar naar een tv-film, een dramatische productie gaat, doet de jury daarom zo’n plezier omdat in voorgaande jaren de dramaproducties en hun regisseurs die de Nederlandse televisie, hoe men het ook wendt of keert, in de ogen van de kijkers steeds een zekere mate van ‘standing’ en ‘ponteneur’ hebben gegeven, wel vaak genoemd of voorgedragen werden voor een Zilveren Nipkowschijf, maar er toch steeds naast hebben gegrepen.
Met de bekroning van Opname is met die traditie tenminste gebroken. En dat het een productie is die een doorbraak betekent in de al jaren gewenst, maar nog nauwelijks van de grond gekomen toenadering tussen speelfilm en televisie, stemt extra tot voldoening.
(Bron: NOS-journaal-1980)
1.12m.